Pisarineqartut

Kalaallit Nunaata imartaani aalisarneq pillugu paasissutissat pingaarnermik aalisariutit allattuiffiinit pisuupput. 1996 tikillugu avataasiorlutik aalisartut kisimik allattuinissamik pisussaaffeqarput, ukiulli qulit ingerlaneranni allattuinissamut pisussaaffik annertusinikuulluni. Tamanna 1996-mi sinerissap qanittuani raajarniartunut eqqunneqarpoq. 2002-mi tamanna sinerissap qanittuani saattuarniartunut eqqunneqarpoq. 2006-mi ukiakkut aalisariutit tamarmik 9,4 meterimik anginerusut allattuisussaatitaalerput. Nunat allamiut aalisariutaat qangali allattuisussaatitaapput. Angallatit mikinerusut, soorlu umiatsiaaqqat tunisisarfinni paasissutissiisussaatitaapput, paasissutissallu taakku atorneqartarput.

 

Titartagaq 1

Kalaallit nunallu allamiut Kalaallit Nunaata eqqaani aalisarnerisa allanngoriartornerat

Malugiuk: Kisitsisit 2009-mi 2010-milu kisitsisaagallarput.

Nassuiaat: 1) Kalaallit imartaminni pisaat, taamatullu nunat assigiinngitsut akorninni imartani, Islandimi, Savalimmiuni, Flemish Cap-mi, Norgemi Ruslandimilu.

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik

 

Kalaallit Nunaata eqqaani nunat allamiut aalisarnerat annertuvoq. Ammassanniarneq amerlassutsimigut nunat allamiut aalisarnerpaaffigisimavaat. Ammassanniarnerli allanngorartorujussuuvoq, takuuk Titartagaq 1. Ammassaat Atlantikup avannaata kangiani angalaartarnerat, Kalaallit Nunaata imartaanit anisarlutillu uteqqittarnerannik pissuteqarpoq.

 

Titartagaq 2

Kalaallit aalisakkanik aalajangersimasunik aalisarnerisa allanngoriartornera

Malugiuk: Kisitsisit 2009-mi 2010-milu kisitsisaagallartut nalunaarsugaapput.

Nassuiaat: 1) Kalaalit imartaminni pisaat, taamatullu Flemish Cap-mi, Norgemi Ruslandimilu.

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik

 

Raajat kalaallit aalisarneranni pingaarnersaapput. 1970-ikkut aallartinneranni kalaallit raajarniarnerat taamaapajaaginnarsimavoq ukiumoortumik 8.000-10.000 tonsit pisarineqartarlutik. 1975-mi avataasiorlutik aalisartut aallartipput, tamatumalu kingorna raajat pisarineqartartut amerliartuaalerlutik. Ukiuni qulikkaani kingullerni 100.000 – 140.000 tonsit akornanni ukiumut pisarineqartarsimapput.

 

1950-ikkunni 1960-ikkunnilu Kalaallit Nunaanni saarulliit pisarineqartartut tamarmiusut ukiumut 300.000 aamma 400.000 tonsit akornanniipput. 1970-ikkut aallartinneranni aalisapiluttoqarneratigut silallu nillertinneratigut saarulliit ikileriapiloorput. Tamatuma kingorna aalisarneq pisaqarfiuvallaarsimanngilaq, 1980-ikkut naalerneranni piffissaq sivikitsoq eqqaassanngikkaanni. Ukiuni kingullerni saarulliit amerlanerulernerat malittaralugu pisarineqartartut annikikkaluamik amerlisimapput. 2007-mi 17.000 tonsit pisarineqarsimapput 2008-mi 24.918 tonsiusimallutik tamatuma kingorna saarulliit pisarineqarsimasut ikilisimapput, 2009-mi 12.676 tonsiusimagamik 2010-milu 11.687 tonsiusimallutik (pisat tamaasa katillugit Norgep avannaani pisarineqarsimasut ilanngunnagit), takuuk Titartagaq 2.

 

Kalaallit Nunaata imartaanit saarulliit tammakarnerisa kingorna 1990-ikkut aallartinneranni qaleralik iluanaarniutigalugu pingaarnertut aalisarneqalerpoq. Ukiuni kingullerni sineriammi qanittumi qaleralinniarneq aallaakkaasimavoq pisarsimavoq tassa 20.000 tonsit missaat aalisarneqartarsimagamik. Kitaani Tunumilu avataasiorlutik aalisartut aalaakkaasumik 25.000 tonsit missaannik pisaqartarsimapput

 

1995-mi sinerissap qanittuani Qeqertarsuup Tunuani Sisimiullu eqqaani saattuarniarneq aallartippoq. Tamatuma kingorna kujataani Nunap Isuanit avannamut Upernavik tikillugu saattuarniartoqalerpoq. 1999-mi avataasiorlutik saattuarniartut aallartipput Sisimiut avataani aammalu Nuup Paamiullu eqqaanni. Saattussanik aalisarneq 2001-mi pisaqarfiunerpaavoq, taamani 14.247 tonsit pisarineqarmata. Tamatuma kingorna pisarineqartartut appariartulerput, 2010-imilu 3.165 tonsit kisimik pisarineqarlutik. Appariarujussuarnerannut peqqutaavoq aalisapilunneq pissutigalugu saattussat ikileriarujussuarmata.

 

Titartaq 3

Kalaallit Nunaata imaq oqartussaaffia pillugu immap assinga killeqarfiit erseqqissarneqanngitsut

 

Titartagaq 4

2010-mi Kalaallit aalisakkanik pingaarnerutitanik pisat NAFO-p ICES-lu ilaaneersunut agguarlugit.

Malugiuk: Kisitsisaagallartutut nalunaagaapput.

Najoqqutaq: Kalaallit Nunaanni Aalisarnermut Nakkutilliisoqarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfik

 

Soorlu Titartakkami 4-mi takuneqarsinnaasoq kalaallit aalisarnerat amerlanertigut Kitaani pisarpoq, NAFO 1A-F, takuuk Titartakkami 4. NAFO 3L aamma 3M tassaapput Newfoundlandip avataani Flemish Cap-imi nunat tamalaat imartaat.