Kinguaassiorsinnaassuseqarneq

2009-mi Kalaallit Nunaanni 895-t ajoratik nunarsuatsinni inunngorput. Taakkunannga ernisut 816-t nunatsinni inunngortuullutik, taakkunannglu 79-t ernisut, Kalaallit Nunaata avataani ingortuullutik.

Ajoratik inunngortut takutippaat, arnat inuiaqatigiinni qanoq kinguaassiorsinnaasut amerlatigineri. Kinguaassiorsinnaassuseq allaaserisaavoq assersuunneqarajuttarlunilu kinguaassiorsinnaaneq qitiusumik ataatsimut arlalinngorluguluunniit toraarlugu, takussutissiami 2-mi takutinneqartoq.

 

Takussutissiaq 1

Qitiusumik kinguaassiorsinnaanermut toraagaq 2009

 

Ataatsimut

Anaanat Kalaallit Nunaanni inuusut

Anaanat Kalaallit Nunaata avataani inuusut

 

1989

1999

2009

1989

1999

2009

1989

1999

2009

Ajoratik inuusut amerlassusaat

1.210

945

895

1.107

880

816

103

65

79

Nalinginnaasumik ki-nguaassiorsinnaanerup agguarnera

80,6

65,2

60,9

84,7

66,7

60,3

52,8

49,6

68,6

Kinguaassiorsinnaaneq ataatsimut

2,300

2,416

2,359

2,369

2,500

2,339

1,671

1,532

1,923

http://bank.stat.gl/bedbblsf2

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik

 

Qitiusumik kinguaassiorsinnaanermut toraarsineq tamakkiisumik takussutissiivoq kinguaassiorsinnaaneq ataatsimut qanoq isikkoqarnersoq. Kinguaassiorsinnaanerup agguarnerani utoqqaassutsimut pissuteqaatsit assigiingisitaarnerusumik takusassiipput. Titartakkami 1-mi takusassaavoq kinguaassiorsinnaanerup agguarnerani utoqqaassutsimut tunngasut, arnanut Kalaallit Nunaanni inuususut.

Kinguaassiorsinnaanerup qaffasissusia 1960-kut 1970-kullu naalernerini sakkortuumik annikilleriapiloorpoq, titartagaq 1 malillugu. 1975-miit ullumimut kinguaassiorsinnaaneq ataatsimut, tassa meeqqat amerlassusaat, arnap ataatsip erniarisassai, ukiumut kinguaassiorsinnaanerup agguarnera malillugu erniguni, tamassumap agguarnera 2,0 aammalu 2,6 missaanik meerartaarsimassaaq.

 

Titartagaq 1                     

Kinguaassiorsinnaaneq ataatsimut, arnat Kalaallit Nunaanni inuusut

http://bank.stat.gl/bedbbsf1

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik

 

Ukiuni 1948-miit 2009-mut allannguuteqanngingajalluinnarsimavoq, arnaq qanoq ilinerani ernisarnersoq. Taamaattoq arnat 40 sinnerlugu utoqqaassusillinnit meeqqat malunnaatilimmik ikinnerusut erniusarput.

 

Toqusoqartarnera

Takussutissiaq 2-mi takuneqarsinnaapput 2005-miit 2007-mut qitiusumik toqusoqartarnera toraarlugu allaserisat. 2007-mi inuit 451-t toqupput. Naalungiarsuit akornanni toqusoqartarneq annertuseriarpoq 2005-mi 7,9 –miit 8,2-mut 2007-mi ajornatik inuusut 1.000-gaangata.

0-nik utoqqaassusillit akunnaattumik inuusarnerisa nalunaarpaat, piffissami killilikkami utoqqaassutsit assigiinngitsut akornanni toqusartut akuttussusii najoqqutaralugit, inunngorlaaq qanoq utoqqaatigilissanersoq. Takussutissiami 3-mi takuneqarsinnaavoq, inuit Kalaallit Nunaanni inuusut ilimagisatut ukiut inuuffissaatpiffissami killilikkami 1954-1958-miit 2003-2007-mut. angutinut 15,4-nik qaffariassasoq, taamatullu 15,4-nik arnanut qaffariassalluni.

 

Takussutissiaq 2

Qitiusumik toqusoqartarnera toraarlugu

 

Ataatsimut

 

Angutit

 

Arnat

 

2005

2006

2007

 

2005

2006

2007

 

2005

2006

2007

Toqusut amerlassusaat

466

440

451

 

260

256

261

 

206

184

190

Pissusissamisuunngitsumik toqusut amerlassusaat

92

94

81

 

65

62

58

 

27

32

23

Eqikkakkamik toqusut agguarnerat

8,2

7,7

8,0

 

8,6

8,5

8,7

 

7,7

6,9

7,1

Agguaqatigiissillugu qanoq utoqqaatigilersarneq

.

.

.

 

65,5

65,8

66,3

 

70,9

71,2

71,3

Naalungiarsunni toqusoqartarnera

7,9

15,4

8,2

 

8,8

16,9

8,9

 

6,9

14,0

7,4

 

Takussutissiaq 3             

Inoorlaat uumasarnerisa agguaqatigiissinnerat. Inuit Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut

 

1954-58

1961-65

1971-75

1976-80

1981-85

1986-90

1991-95

1996-00

1999-03

2000-04

2002-06

2003-07

Angutit

50,5

56,7

59,0

57,2

58,5

58,7

60,7

61,7

63,0

63,7

64,7

64,8

Arnat

55,2

63,2

65,4

66,6

66,0

67,9

67,8

67,9

69,1

70,0

70,6

70,6

 

Angutit arnallu Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut inunnut nunani killerni inunngortunut sanilliullugit sivikinnerusumik inuusarput. Tamanna marlunnik annertuunik peqquteqarpoq: Kalaallit Nunaanni inoorlaat akornanni toqusartut malunnartumik suli amerlapput, aammalu ajunaarnerit imminornerillu kingunerisaannik toqusartut suli amerlaqalutik. Toqusarnerit ajunaarnernik immonornernillu peqquteqartut angutit inuusuttut 15-35-lu akornanni pisartutut saqquminerupput. Taamatuttaaq inoorlaat akornanni toqusarnerit ukiunik amerlasuunik inuuffiusussaagaluarnik annaasaqaataanernut malitseqarput, ilaatigullu kræftimik uummalluuteqarnikkullu toqusartunit amerliartortunit amerlanerungaarlutik.

 

Takussutiaq 4-mi takutinneqarpoq angutit arnallu toqqutigisinnaasaat ukiunut immikkoortitikkanut nalunaar-sorlugit.

 

Takussutissiaq 4             

Inuit 1.000-iugaangata toqusut. Inuit Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut

 

 

Angutit

Arnat

Utoqqaas-suseq

2005

2006

2007

2008

2009

2005-2009

2005

2006

2007

2008

2009

2005-2009

-4

1,89

4,75

2,92

1,98

1,98

2,71

2,45

3,45

2,03

2,61

2,10

2,54

5-9

1,34

1,38

..

..

1,00

0,76

1,84

..

..

..

..

0,39

10-14

0,40

0,82

0,83

0,43

1,35

0,76

1,22

0,84

0,86

0,45

1,38

0,95

15-19

2,28

3,55

2,63

2,64

3,10

2,84

..

2,70

2,19

2,67

1,81

1,89

20-24

7,87

4,15

4,65

3,55

2,92

4,59

2,2

1,61

2,14

0,52

0,99

1,47

25-29

4,03

3,84

2,47

4,15

5,71

4,07

1,43

0,69

0,66

0,63

0,61

0,79

30-34

3,48

2,16

2,19

2,97

3,70

2,90

3,80

1,58

1,60

1,60

2,33

2,20

35-39

5,82

4,65

5,28

3,00

2,02

4,37

2,62

1,46

1,11

..

1,47

1,43

40-44

5,88

4,23

3,8

3,06

2,80

3,96

2,47

4,47

3,23

2,03

0,85

2,63

45-49

8,57

3,20

6,22

3,92

3,83

5,10

5,12

4,76

4,97

2,83

7,19

5,00

50-54

9,86

7,62

4,81

6,75

10,07

7,84

9,22

5,91

7,73

6,06

5,75

6,87

55-59

15,55

12,23

25,93

12,84

19,67

17,33

19,99

11,66

4,10

13,33

18,40

13,57

60-64

31,16

17,49

28,06

27,85

18,09

24,49

12,64

19,44

29,05

12,14

21,46

18,95

65-69

43,70

56,87

42,52

46,89

34,82

44,72

39,57

40,29

30,70

31,70

29,99

34,18

70-74

79,33

73,46

70,14

77,95

69,20

73,99

55,10

46,99

46,18

70,99

43,61

52,61

75-79

68,23

133,61

135,59

128,63

111,33

115,59

81,28

81,23

85,52

53,62

78,17

75,77

80-84

187,05

167,74

191,62

215,91

168,42

186,22

162,39

91,60

157,53

118,75

125,34

130,17

85-89

518,52

214,29

444,44

285,71

432,43

380,95

247,42

208,33

106,38

276,60

123,71

192,47

http://bank.stat.gl/bedbbdm1

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik

 

Nuuttarnerit

Kalaallit Nunaanni nuuttarnerit innuttaasut qanoq amerlatiginerinut naleqqiullugu kommuneqarfinnut najgaqarfinnullu innuttaasut agguataarnerannut annertuumik sunniuteqarput. Nuuttarnerit sunniuteqartarnerat inunngortunut toqusunullu naleqqiullugu annertunerujussuuvoq. Nuuttarnerit inuiaqatigiit katitigaanerannut sunniuteqartarpoq, nuuttup najugaqarfigisimasaanut, taamatullu nuuffigisaanut.

2009-mi nalunaarutigineqarput 21.066 nunaminni nuuttarsimasut. Nuunnerit amerlanersaat sumiffimmi pisarput, nuunnerilli 3.742 kommunimiit kommunimut allamut pisarlutik.

 

Takussutissiaq 5             

Nunagisaq qimannagu nuuttarnerit

 

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Ataatsimut

14.197

18.341

17.416

18.232

18.740

20.417

20.784

21.767

20.639

21.066

Illoqarfimmi ataatsimi

8.037

10.504

10.280

10.784

11.217

12.250

12.490

13.130

12.077

12.646

Nunaqarfimmi ataatsimi

751

1552

951

1.197

982

1.304

1284

1.308

1315

1.134

Illoqarfiit akornanni

3.396

3.788

3.756

3.883

4.153

4.361

4.428

4.561

4.438

4.549

Nunaqarfimmiit akornanni

313

389

298

316

295

282

306

315

401

339

Nunaqarfimmiit illoqarfimmut

931

1.146

1.198

1.123

1.121

1.140

1.261

1.392

1.332

1.284

Illoqarfimmiit nunaqarfimmut

769

962

933

929

972

1.080

1.015

1.061

1.076

1.114

http://bank.stat.gl/bedbaf2b

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik

 

Nuttarnerit

1970-kkunniilli nuttarnerit ukiumiit ukiumut allanngorarsimaqaat. Ataasiakkaat eqqarsaatigissanngikkaanni 1980-kkunni nunanut allanut nuuttarnerit nalinginnaasumik nunasisunit amerlanerusarput. Taamatut nuttaqqajaasarneq 1990-miit -1992-mut malunnaatilimmik annikilligaluttuinnarnerisa nunanut allanut nuuttartut annertusinerat malunnaavissumik erseqqissisippaa. Ukiuni 1991 aamma 1992-mi nunanut allanut nuuttartut ima amerlatigisimapput, allaat inunngortut ilanngutereeraluarlugit inuiaat ataatsimut amerlassusaat apparluni. 1993-miit 1998-mut nunanut allanut nuuttartut amerlassusaat annikilleriarpoq Kalaallit Nunaanni inunngortartut nunattalu avataani inunngortartut isigalugit. 2005-miit 2008-mut nunanut allanut nuuttartut malunnavissumik ukiunut siuliinut naleqqiullugu amerlaneruqaat, taakkunani inuit Kalaallit Nunaanni inunngortut, malunnateqarnerullutik.

 

Takussutissiaq 6             

Nuttartut inunngorfiinut immikkoortillugit. 2000-miit – 2009-mut

 

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Amerlassusaat

                                                               Ataatsimut                                                           

Nuuttartut

-205

-247

-288

-345

-236

-448

-644

-566

-639

-189

Kalaallit Nunaannut nuuttut

2323

2461

2126

2388

2482

2514

2404

2417

2536

2551

Kalaallit Nunaannit nuuttut

2528

2708

2414

2733

2718

2962

3048

2983

3175

2740

 

                                                    Kalaallit Nunaanni inuusut                                            

Nuuttartut

-158

-234

-357

-315

-191

-382

-468

-507

-653

-278

Kalaallit nunaannut nuuttut

837

804

624

826

923

870

890

886

907

1076

Kalaallit Nunaannit nuuttut

995

1038

981

1141

1114

1252

1358

1393

1560

1354

 

                                               Kalaallit Nunaata avataani inuusut                                    

Nuuttartut

-47

-13

69

-30

-45

-66

-176

-59

14

89

Kalaallit Nunaannut nuuttut

1486

1657

1502

1562

1559

1644

1514

1531

1629

1475

Kalaallit Nunaannit nuuttut

1533

1670

1433

1592

1604

1710

1690

1590

1615

1386

http://bank.stat.gl/bedbbiu2

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik

 

Nuunnerit quliugaangata taakunannga qulingiluanit amerlanerit Qallunaat Nunaannut nunasinerusarput nutsernerusarlutillu. Nutsernerit sinneri pingaartumik nunanit skandinaviamit pisarput.