Periaaseq
Naatsorsuutini
siunertaavoq Namminersorlutik Oqartussani kommuninilu sulisut annertunerusumik
erseqqissarneqarnissaat. Namminersorlutik Oqartussat suliffeqarfiutaat
ilaanngillat. Naatsorsuutit Namminersorlutik Oqartussanut kommuninullu
tallimanut ataatsimut immikkullu suliarineqarput.
Piffissaq
tamakkerlugu sulisut (ukiumut nalunaarsuutit nalingi) aammalu sulisut
amerlassusaat uuttuutitut atorneqarput. Piffissaq tamakkerlugu sulisarneq
atorfillit akunnerit suliffigisimasaat malillugit naatsorsoqqitaapput.
Piffissap ilaannaanut atorfillit imaluunniit akunnialunnguani sulisimasut
sulinerisa sivisussusaat malillugu naatsorsorneqarput.
Pisortani
atorfilinnut naatsorsuutinut pisortat akissarsialeriviat najoqqutarineqarpoq.
Naatsorsuineq ukiumoortumik piffissalerneqarpoq, piffissarlu tamakkerlugu
sulisut taakkulu amerlassusaat uuttuutitut atorneqarput.
Kisitsisitigut
paasissutissani matumani sulisut akissarsiaat pisortat naatsorsuutaanni
akissarsianut aningaasartuutitut naatsorsorneqarsimasunit allaanerupput.
Assigiinngissutit annertunerusumik uani nassuiarneqarput.
Akissarsiat
ilaat naatsorsuutiniittut aningaasarsianik sulianut ilaanngillat. Kalaallit
Nunaata Sinniisoqarfiini, Kalaallit peqqissartut illuanni aamma Kalaallit
Nunaata avataani atorfillit ilaanngillat.
Akissarsiat
naatsorsuutini postinut aallanut nuunneqarsimasinnaapput kisianni
aningaasarsianut sulianut ilanngunneqarsimanatik.
Inatsisartut,
Naalakkersuisut aamma Kommunalbestyrelsinut akissarsisitsisarnerit allanullu
akissarsisitsisarnerit ajunngitsorsiallu ilaanngillat.
Aningaasarsiat
allanngortinneqarnerisa kingunerisaannik kingumoortumik iluarsiissutit,
akissarsisitsisarnernut ilaapput. Aningaasarsianut iluarsissutit akunnerit
suliffiusut sunnersimanngimmassuk ilanngunneqanngillat.
Akissarsisitsisarnerni
aningaasarsiat sukumiinerupput naatsorsuutini suliarineqarnerinut
sanilliullugit. Aningaasarsiat tassani itisilerneqarput. Taamaasilluni
ajunngitsorsiassat, isumaginninnermit pissarsiat, Danmarkimi aningaasarsiat
il.il. peerneqarsinnaalerlutik, naatsorsuutini peerneqarsinnaanngitsut.
Naatsorsuinerit
Pisortaqarfinni
atorfillit pillugit naatsorsuutit atorfinni suliat suunerinut immikkoortillugit
suliarineqarput pisortaqarfinni ingerlatsinermi aamma nuna tamakkerlugu
naatsorsuutinut atungassianngorlugit. Pisortaqarfinni atorfillit pillugit
naatsorsuutit Classification of the Functions of Government (COFOG)
atorlugu suliarineqarput.
COFOG-imik
immikkoortiterineq, pisortat aningaasaqarneranni aamma nuna tamakkerlugu
naatsorsuutini immikkoortitereriaaseq atorlugu suliarineqarput.
Akissarsititsisarnermut
akissarsianut nalunaarsuutini immikkoortiterineq atorneqarpoq.
Pisortaqarfinnut
naatsorsuutini atorneqartartumi agguaassisarneq malillugu sulisut
agguaanneqarput, taamaasilluni sulisunik agguaassineq nunap karsiata
naatsorsuutaani kommunillu kontoini akuerisani agguaasseriaaseq malillugu
ingerlanneqarluni.
Akissarsianut
nalunaarsuutini isumaqatigiissutit agguaanneqarnerit malillugit sulisut
isumaqatigiissutinut marlunnik kisitsisitalinnut agguaallugit
immikkoortiterneqarput.
Piffissaq
tamakkerlugu sulisartunut atorfilinnullu naatsorsuinermut periaaseq
Piffissaq
tamakkerlugu sulisartut amerlassusaat (ukiumut nalunaarsuutit nalingi)
piffissamut akissarsiffiusumi suliffissatut isumaqatigiissuteqarfigineqarsimasumut
(qaammammusialinnut piffissaq akissarsiffik qaammammik ataatsimik naleqarpoq
akunnermusialinnullu ullunik 14-inik naleqarluni) naleqqiullugit
naatsorsorneqarput, qaammammusialinnullu sulinngiffeqarnerit ilanngunneqarlutik.
Sapaatip
akunneranut piffissaq suliffiusoq akunnernik 40-nik sivisussuseqarpoq.
Qaammammusialinnut ukiumut akunnernik 2.080-inik sivisussuseqarluni.
Akunnermusialinnut ukiumut akunnernik 1.880-inik sivisussuseqarpoq
(sulinngiffeqarluni akunnerit ilanngaatigereerlugit, akunnermusiallit
ferieqarnersiuteqarmata).
Sulisoq
piffissamit suliffissatut isumaqatigiissuteqarfigineqarsimasumit
amerlanerusunik ikinnerusunilluunniit akunnernik suliffeqarsimasinnaavoq.
Taamaattoqartillugu sulisut ataatsimik amerlanerusumik ikinnerusumilluunniit
piffissaq tamakkerlugu sulisimasutut naatsorsorneqarput.
Akunnerit
amerlassusaannut periaatsimi piffissaq suliffiusussatut
isumaqatigiissuteqarfigineqarsimasoq malinneqarpoq. Qaammammusialinnut
qaammammut akunnerit 173,33-upput piffissap ilaannaanut sulisartunut
naqqinneqartartoq. Akunnermusialinnut ullunut 14-inut akunnerit amerlassusaat
tassaallutik akissarsiat assigiinngitsut iluanni akunnerit katinnerat
piffissami akunnermut suliffiusunut katillugit kisinneqarsinnaasut.
Sulisut
amerlassusaat ukiumi kisitsiviusumi sulisimasut amerlassusaattut
naatsorsorneqarput.
Piffissami
akissarsititsiffiusimasut akunnernut kisinneqarsimanngitsut kisitsinermi
ilanngunneqanngillat.
Suliffinnut
sulisunullu killiliineq
Pisortani
akissarsialerivit naatsorsuutini najoqqutarineqartoq tunngaviusumik pisortat
suliffeqarfiutaanni tamani akissarsiat nalunaarsuutaannik imaqarpoq.
Suliffeqarfiilli aammalu ingerlatseqatigiilluni suliffeqarfinnut assingusut
ataasiakkaat ilaanngillat.
Suliffeqarfiit
naatsorsuutini ilanngunneqanngitsut ataani allassimapput.
Suliffeqarfiit naatsorsuutini amigaataasut ilanngunneqanngitsulluunniit:
· Pisortani atorfillit nunani allaniittut.
· Pisortat ingerlatseqatigiiffittut ingerlataat (Asiaq, KNR, Mittarfeqarfiit aamma Nukissiorfiit).
· Naalagaaffimmi atorfillit (akunnermusiallit ilanngullugit) (Issittumi Sakkutooqarfik, Kalaallit Nunaanni Pinerluttunik Isumaginnittut, Politi, Kalaallit Nunaanni Eqqartuussiviit, Kalaallit Nunaanni Naalagaaffiup Sinniisoqarfia assigisaallu).
· Suliffeqarfiit imminnut ingerlatittut ilaat (Namminersorlutik Oqartussanit/kommuninit tapiiffigineqartartut).
· Piginneqatigiiffiit Namminersorlutik Oqartussanit pigineqartut.
Pisortani
atorfillit kisitsisitigut paasissutissaanni killiliineq
Piffissaq nalunaarsuinermi atorneqartoq tassaavoq piffissaq akissarsiaqartitsiviusoq.
· Pisortanit nuunneqarsimasut allat akissarsianeersuunngitsut ilanngunneqanngillat (soorlu isumaginninnermi ikiorsiissutit, soraarnerussutisiat assigisaalluunniit ilaanngillat).
· Sulianut akissarsiat ilanngunneqanngillat (soorlu ataasiaannartumik akissarsiat, siulittaasut akissarsiaat, qatserisartut akissarsiaat, kommunalbestyrelsit akissarsiaat, suliunnaarnersiutit assigisaalluunniit ilanngillat).
·
Politikerit
akissarsiaat akunnerit suliffissatut isumaqatigiiffigineqarsimasut malillugit
akissarsiatut isigineqanngillat. Taamaattumik politikerit akissarsiaat
pisortani akissarsiani allani akunnernullu taakkununnga taamaallaat ilaapput.
·
Atorfillit
ukiup ataatsip ingerlanerani akunnernit marlunnit sivikinnerusumit sulisimasut
(ukiumut naatsorsuutini nalinga 0,001) ilanngunneqanngillat.