Periaaseq

Inuttaasut pillugit kisitsisitigut paasissutissaannut nalunaarsuiffik
Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfiup innuttaasut kisitsisitigut paasissutissiorneranni nalunaarsuiffia. Paasissutissat tassaniittut pissarsiarineqartarput danskit CPR atorlugu ataqatigiinnik aaqqissuussamik nalunaarsugaannit, ilaatigullu taakkua nunatsinni inuit nalunaarsorsimaffiinit nutaanik ilaartorneqartarlutik.

Qanoq issutsimik takussutissanik naatsorsuinerit inunnut januaarip aallaqqaataani nunami najugaqartuusunut tunngasuusarput. Najukkamut aalajangiinermi tunngaviusoq Naalagaaffimmi pissutsinut ministereqarfiup ”Inuit nalunaarsorsimaffiini aammalu CPR-imi inuit najugaqarfiinut nalunaarsuinermi najoqqutassiaq”-mi nassuiaassiorlugu allaaserisaavoq.

Nalunaarutit kinguaattoortarnerat
Erninerit, toqusarnerit, nuuttarnerit il.il. pinerinit ilaatigut kinguaattoortumik nalunaarutigineqartarput. Kisitsisitigut paasissutissat naatsorsornerini kingusinaarlutik nalunaarutaasut nalunaarsornissaannut piffissamik killiliigallartoqartarpoq. Pisoqalisunik nalunaaruteqarnernut taamatuttaaq paasissutissanik naqqiissuteqarnissamut piffissaliussaqanngilaq.

Nunasisarnerit
Pisumut ataatsimut paasissutissat kommuneqarfiup inuit nalunaarsorsimaffiata nalunaarutigisarpai, paasisat kommuneqarfimmut takkussorneri ilutigalugit ilisimaneqaleraangata nalunaarsuineq pisarluni. Inuit nuuttut tamarmiusanngillat, inatsisip piumasaanik aammalu piffissaliussanut pisussaassuseqaramik nuunnermi nalunaaruteqassallutik. Assersuut una isigigutsigu, nuunnermiit piffissaq qanoq sivisutigisoq ingerlanersoq nunasinerup nalunaarsorneranut, paasisinnaasarparput, nutsernerit nunasinerillu 60 pct.-iisa missaat pinerinit sapaatip akunnera ataaseq qaangiukkaangat nalunaarneqartartut.

Kisitsisit atorlugit natsorsuusiat maanna pisut tunniutissagutsigit, taava utaqqisaaginnartarpoq ulloq naatsorsuutit naammassiffiinit qaammat tullinnguuttoq Tamanna ajornaatsumik pissappat nuunnerit pinerannit nalunaarutiginerannut/nalunaarsornerannullu ukiut tallimanit ikinneruppata (ullut 1.825). Kingusinaarneq sivisuneruppat nalunaarsorneri kukkunertut isigineqassapput aammalu taamatut pinernut annikitsuinnarnut tunngasuussallutik. 2018-mi nunasisimasut akornannit ukiuni tallimani kingusinaarluni nalunaarsimasoqanngilaq.

CPR-ip aaqqissussaaneranit paasissutissat
Innuttaasut kisitsisitigut paasissutissiornerat pillugu nalunaarsuiffimmi CPR-imit paasissutissat immikkut qinikkat ilanngunneqartarput. Paasissutissat aallaavittut tunngaviusussat kukkuneqarnersut misissorneqartarput. Paasissutissat suiaassusermut utoqqaassusermullu tunngasut pissarsiarineqartarput, ataasiakkaannguakkut kukkunertaqartartut. Kukkunerit taama ittut naqqinneqartarput meeqqap inuuffiini ukiuni siullerni.Najukkamut kodi perlersinneqartarpoq nalunaarsuiffiup najugaqarfiit pillugit nalunaarutigisanit. Nalinginnaavoq paasissutissani pineqartuni nalorninernik ilaqartarnera, tamanna ilaatigut peqquteqartarluni, nalunaaruteqartussaatitaasoq tassaasarmat innuttaasoq nammineq, aammattaaq, assigiinngissuteqartitsisinnaasarpoq, najugaqarfiup nalunaakkap eqqoqqissaartumik inuit nalunaarsorsimaffianni nalunaarsimanera. 2009-p kingorna najugaqarfiit pillugit nalunaarutinut sumiiffiit kodilerneqarnerat, taannalu allanngortinnagu suliarinninnerni ingerlatitseqqinnernilu atorneqassalluni. Sumiiffiit pillugit kodi Asiamit aalajangersugaavoq, pisortatigoortuunngitsumik najoqqutakkuminarsagaq, ”sumiiffiup annertussusia ima annertutigissanngitsoq, najugaqarfiussalluni ullunilu suliffissaqarfiunni.”

Aappariit ikittuinnaaq nalunaarsorneqarsimanerat pisuulluni kisitsisitigut paasissutissani takuneqarsinnaanngillat, aappariinnullu nalinginnaanerusunut nuunneqartarlutik.